Terug naar Magazine Street

 

door Perry Vermeulen

Twee keer was ik in New Orleans, in de zomers van 2009 en 2013. Om diverse redenen uiteraard, want de stad heeft veel te bieden en is niet voor niets een van dé toeristische trekpleisters van het land. Ik was er ook met een doel dat minder vanzelfsprekend is voor de gemiddelde reiziger. In een kleine huurwoning in Magazine Street, in Uptown New Orleans, woonde in de zomer van 1963 Lee Harvey Oswald met zijn jonge gezin. Huurprijs: vijfenzestig dollar per maand. Oswald was 23 jaar oud en zou enkele maanden later gearresteerd worden voor de moord op John F. Kennedy.

Het was heet op zaterdag 18 juli 2009. De dag ervoor bracht CNN het nieuws dat Walter Cronkite was overleden, de beroemde nieuwspresentator die 46 jaar eerder Amerika vertelde dat hun president was overleden. Een ouderwetse televisie in een kroeg op Loyola Avenue liet allerlei hoogtepunten uit zijn leven zien, de beroemde zwart-witte beelden uit 1963 kwamen natuurlijk voorbij. Een dag later huurde ik een fiets vlakbij het hotel waar ik die dagen zat, middenin het beroemde French Quarter. Doel die dag: ik wilde alle plekken bezoeken die voor Oswald belangrijk waren, die zomer in 1963. Waar hij werkte, bijvoorbeeld, en waar hij pro-Castro flyers uitdeelde – er volgde een gevecht met politieke tegenstanders en een arrestatie, Oswald mocht weer naar buiten na de betaling van een boete van tien dollar. Een boeiende periode die zestig jaar na dato nog steeds met mysteries is omgeven. New Orleans speelt een belangrijke rol in alle inspanningen van mensen die bezig zijn met de moord op Kennedy. Mijn eerste boek over de moord was een jaar eerder verschenen (ik zou later nog een tweede schrijven, zie hier) en op deze dag zou ik eindelijk plaatsen bezoeken waar ik al vele uren onderzoek in had gestoken achter mijn computer op 7800 kilometer van de grootste stad van Louisiana (inwoners: circa 384.000).

Ik stapte mijn fiets op en reed westwaarts, dwars door het French Quarter en het Warehouse District waar onder meer het fantastische National World War II Museum te vinden is – daar zou ik een dag later heengaan en het moet sinds 2009 nog vele malen beter geworden zijn. In Lafayette Square liet ik een foto maken (zie hierboven) door een sportieve jongen met ontbloot bovenlijf. Aan zijn nek hing een ketting met een zilveren kruis. Na de foto die hij van mij maakte, zittend op mijn fiets, nam ik er ook eentje van hem. Details als het kruis haal ik dus niet op uit mijn herinneringen. Ik fietste vervolgens al snel over Magazine Street, een straat met een lengte van meer dan achtenhalve kilometer. Ik passeerde woningen uit de late negentiende eeuw, veel ervan verkeerden in verwaarloosde staat. Ook waren er veel antiekwinkels, kledingboetiekjes, restaurants en bars. Bus 11 reed voorbij; de bus die Oswald nam naar zijn werk bij Reily Coffee Company.

Ik moest nog een minuut of twintig fietsen op Magazine Street om bij het adres te komen dat ik deze zaterdag het meest interessant vond: 4905 Magazine Street, nabij de kruising met Upperline Street. Het gemeubileerde appartement van Lee Harvey Oswald moest zich hier bevinden. Wat ik aantref: een vervallen pand dat is opgedeeld in twee woningen, met een typische Amerikaanse veranda waarop de nodige rotzooi is gestald en een oude tweezitter. Het nodigt allemaal niet bijzonder erg uit, maar beide woningen worden tenminste bewoond. Dat lijkt niet het geval te zijn in het pand rechts van de tweekapper, ik kan zelfs een foto maken door een gat in de voordeur. Zonde, want het moet ooit een prachtige woning geweest zijn met een kenmerkend balkon met een balustrade met witte spijlen.

Gek is, dat in de war raak. Waar woonde Oswald nu precies? De tweekapper kent twee huisnummers: 4907 en 4911. Waar is 4905? Op het onbewoonde pand hangt een bordje met 4901. De woning van Oswald lijkt er tussenuit gehaald te zijn. Verdorie.

Ik maakte diverse foto’s en vervolgde mijn weg. Ik had nog een lange dag te gaan op mijn fiets, langs veel plekken in de stad. Mijn achterband zou nog twee keer klappen, wat de dag extra intensief maakte. Ik heb veel kilometers gelopen met een defecte tweewieler, onder een brandende zon.

Thuis onderzocht ik het mysterie van huisnummer 4905. Er volgde snel duidelijkheid: ik was stom geweest en had beter moeten kijken. In de zomer van 2013 keerde ik terug. Mijn vrouw en ik hadden een huurauto tot onze beschikking en het eerste dat we deden in New Orleans, was een ritje maken naar Magazine Street.

Ik heb in 2009 het kleine huisje aan de rechterkant van 4907 niet opgemerkt, een klein appartement dat bijna volledig aan het zicht werd onttrokken door een hek en een boom met heel veel blad. Op straat sprak ik Harold Cavilliere, de hoogbejaarde eigenaar van het huis op nummer 4911. Jammer dat ik hem vier jaar eerder niet tegen het lijf had gelopen. “Ja, dat is het huis waar Oswald woonde. Mijn dochter heeft het nu in bezit. Het is een soort ‘shotgun house’: niet zo groot.” Een shotgun house is een bekend fenomeen in de zuidelijk gelegen staten van Amerika: een smalle, langgerekte blokhut waarin de kamers achter elkaar gesitueerd zijn.

Harold Cavilliere, een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog, staat in de buurt bekend om zijn wekelijkse tuinuitverkoop op zaterdag. Hij was zo vriendelijk om me achter het gebladerte foto’s te laten maken. Zijn dochter was niet thuis, dus ik kreeg niet de kans om naar binnen te kijken. Ik google, tien jaar na onze ontmoeting. Hij is in 2020 overleden.

In 1963 huurde Oswald het appartement van Jesse James Gardner, een taxichauffeur die op 4911 woonde – het adres waar in mijn tijd Harold Cavilliere woonde. Gardner sprak over zijn voormalige huurder met de overheidscommissie die de moord op JFK onderzocht, de fameuze Warren Commission:

“Number 4911 Magazine Street consists of one-half of a house located at 4905–11 Magazine Street. The other half of the house is divided into two apartments which go by the number 4905 and 4907 Magazine Street. Lee Harvey Oswald occupied the apartment known as 4905 Magazine Street from May 9, 1963, to on or about September 23, 1963. He paid a rental of $65.00 per month for the apartment, which was furnished, and was directly responsible to the utility company for payment of gas and electric bills.”

Verderop:

“My wife called to my attention that Oswald had attached to the screen of his porch two hand circulars which read something to the effect that the United States should lay hands off Cuba. (…) I told him that I objected to them and that I was the only person who had to object to them. Oswald then took them down without further comment and the subject was never mentioned between us again.”

En ten slotte:

“I never personally observed anyone visit Oswald or his family during the time they lived at the above address. Oswald never seemed to respond to greetings from me and seemed to be an unfriendly type of person.”

Bijzonder: Oswald gebruikte het verkeerde adres bij zijn aanmelding bij de bibliotheek in New Orleans, op zijn pasje stond 4907 Magazine Street. Hij deed dit vaker, ook op zijn werk en op de eerdergenoemde flyers over de houding ten aanzien van Cuba. Het zou vele jaren later nog voor verwarring zorgen bij autoriteiten en onderzoekers, want waar woonde hij nu echt? Zelfs de Warren Commission schrijft op een gegeven moment dat het 4907 moet zijn geweest. We weten inmiddels echter zeker dat het om het kleine appartement op 4905 ging. Dat bevestigde snel na de moord op Kennedy ook Ruth Paine. Ze was een vriendin van Marina Oswald, de vrouw des huizes, in 1962 met haar man overgekomen vanuit Minsk. Paine bezocht de Oswalds tweemaal in 1963, waarbij ze ook overnachtte. Ze maakte een schets van de woonsituatie, een tekening die de geschiedenis inging als Warren Commission Exhibit no. 403. Duidelijk te zien zijn de afgeschermde veranda en de zijingang van 4905.

Toen hij hier woonde, bezocht Lee Harvey Oswald naar verluidt regelmatig twee bars. Ik heb ze bij mijn tweede bezoek aan de stad allebei bezocht.

Henry’s Uptown Bar bevindt zich sinds 1900 op 5101 Magazine Street, twee blokken verwijderd van de huurwoning van Oswald. Oudere stamgasten kunnen zich het grillige gedrag van Oswald levendig herinneren, lees ik ergens online. Essayist Nathaniel Rich: “In augustus 1963, kort nadat hij was gearresteerd voor het uitdelen van ‘Fair Play for Cuba’-pamfletten op Canal Street, kwam hij opdagen en vroeg de barman – Henry – om de televisie op het nieuws te zetten. Henry weigerde: de tv was alleen voor sport. Oswald stormde woedend naar buiten. Henry haalde zijn schouders op.” De bar is in 2013 groter dan in 1963. Aan decoraties aan de muren geen gebrek hier, zo zie ik diverse voorpagina’s van historische gebeurtenissen. Eén ding veranderde niet in al die decennia: mensen keken ook tijdens mijn bezoek naar wedstrijden op de tv-schermen.

Le Bon Temps Roule is een andere bar in Magazine Street, ook vlakbij de woning. Ook hier zou Oswald veel geweest zijn in die zomer van 1963. Opmerkelijk: er is zelfs een plaquette op de bar geschroefd bij Oswalds favoriete hoekje. Ik maakte in 2013 een foto van een vrijwel ongeschonden metalen plaatje, ik zie op internet dat de naam inmiddels bijna niet meer leesbaar is omdat mensen er heel veel krassen in hebben gezet. Lee Harvey Oswald wordt langzaam weggegumd uit de lokale geschiedenis, een zwarte pagina in de historie van Magazine Street.

Heeft Oswald deze bars echt vaak bezocht? De kroegeigenaren maken optimaal gebruik van het gegeven in hun publiciteit, en geef ze eens ongelijk. Een verhaal is echter snel verzonnen. Oswald was een eenling en hij stond niet bekend om zijn dikke portemonnee. Het zou goed kunnen dat hij nooit een stap gezet heeft in de lokale horecagelegenheden. We komen er nooit meer achter. Maar het mysterie van mijn eerste bezoek is ontrafeld. Oswald woonde niet achter een van de twee voordeuren die vanaf de straat duidelijk zichtbaar zijn. Wie ervoor staat, moet wat stappen naar rechts zetten.

Het is 2023 en ik kijk op Google Streetview. Ik zie prachtige, recent keurig witgeschilderde woonhuizen in dit blok van Magazine Street. De tweekapper ziet eruit als nieuw, de woningen zijn samengevoegd en er is nu een advocaat gevestigd. Ook de onbewoonde woning op 4901 ziet eruit alsof het er een maand geleden is opgeleverd, met hier een bord van een makelaar in de tuin. De situatie is onherkenbaar. Wie weet kan ik er nog eens binnen kijken. Ik zou er een derde bezoek naar New Orleans voor over hebben.

Links:

• Enkele foto’s van mijn bezoek aan de woning in 2013 op deze pagina
• Mijn fotoreeks op de julidag in 2009 op deze pagina